Przedsiębiorcy ponoszą surowszą odpowiedzialność

Prowadzenie działalności gospodarczej wymaga naprawdę wszechstronnych umiejętności. Przedsiębiorcy muszą posiadać zmysł do prowadzenia interesów, ale również znać się doskonale na oferowanym towarze i usługach, uważnie dobierać kontrahentów, a przy tym znać szeroki zakres przepisów prawnych przeróżnych gałęzi. W przypadku dużych przedsiębiorstw naturalnie występuje podział obowiązków i zakresów specjalności na stosowne działy, jednostki, czy osoby. Mniejsze przedsiębiorstwa niestety nie mają takiej możliwości i najczęściej prowadzenie firmy skupia się na kilku, lub nawet jednej osobie. Niezależnie jednak od wielkości przedsiębiorstwa, każde z nich traktowane jest w obrocie gospodarczym jak profesjonalista, co rodzi określone skutki prawne, które nierzadko mają decydujący wpływ na kształt stosunku prawnego lub wynik sporu pomiędzy stronami umowy. 

Odpowiedzialność przedsiębiorców jest surowa

Należyta staranność

Co do zasady, stronami stosunku prawnego są dłużnik i wierzyciel - jedna strona powinna spełnić pewne zobowiązanie (np. zapłacić cenę), a druga jest uprawniona do tego zobowiązania. W niektórych przypadkach jedna strona może być zarówno wierzycielem, jak i dłużnikiem w tym samym stosunku - kiedy sprzedawca przyjmie zapłatę, staje się dłużnikiem kupującego, ponieważ ma obowiązek wydania mu towaru. 

W Kodeksie cywilnym została zawarta specjalna norma, która reguluje, w jaki sposób dłużnicy powinni postępować, a zarazem jak być oceniani. Norma ta została zawarta w przepisie art. 355 Kodeksu cywilnego, który stanowi:

§ 1. Dłużnik obowiązany jest do staranności ogólnie wymaganej w stosunkach danego rodzaju (należyta staranność).
§ 2. Należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności.

Wszyscy dłużnicy zobowiązani są do staranności ogólnie wymaganej, tj. powszechnie przyjętej i akceptowanej dla danego rodzaju spraw. Przy ocenie staranności bierze się pod uwagę przeciętnie zachowującą się osobę o przeciętnej wiedzy i doświadczeniu dla danego rodzaju sprawy, na podstawie której tworzy się wzorzec. To jest oczywiste, ponieważ nie można oceniać na równi osoby mającej ogólne pojęcie ze specjalistą w swojej dziedzinie. Jeżeli ktoś przyjmuje na przechowanie grzecznościowe rybki, to nie można wymagać od tej osoby wiedzy, jakiej posiadają akwaryści w sytuacji, gdy rybki zdechną wskutek zaniedbania przyjmującego na przechowanie. Oceniać się będzie typowe zachowanie osób, które mają ogólną wiedzę na temat hodowania rybek. 

Podwyższony miernik staranności

Zupełnie inaczej rzecz ma się w stosunku do przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność gospodarczą lub zawodową. W stosunku do nich należytą staranność określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. Konstruując wzorzec należytej staranności przedsiębiorcy w stosunkach zarówno jednostronnie, jak i dwustronnie profesjonalnych, należy brać pod uwagę to, że działalność ta ma charakter gospodarczy lub zawodowy, co oznacza m.in., że jest prowadzona stale i w założeniu przynajmniej oparta na szczególnej wiedzy i umiejętnościach*. Wobec tego, przedsiębiorcę zajmującego się robotami budowlanymi ocenia się w zupełnie innych kategoriach, niż osobę, która lubi majsterkować i we własnym zakresie remontuje swoje mieszkanie. Od przedsiębiorcy wymaga się, żeby - mówiąc wprost - znał się na rzeczy. Skoro podejmuje zarobkowo daną działalność, to z góry zakłada się, że posiada ku temu odpowiednią wiedzę, doświadczenie, umiejętności oraz zaplecze organizacyjne i techniczne, jeśli takie są wymagane.

Niedawno spotkałem się z sytuacją, w której przedsiębiorca prowadził agencję pośrednictwa pracy, przy czym głównie zajmował się kierowaniem polskich pracowników do Niemiec. Przedsiębiorca uchybił wielu przepisom prawa, w skutek czego jego działalność została zamknięta, a on sam został ukarany wysokimi karami pieniężnymi. Według jego tłumaczeń, nie wiedział, że musi zawierać z pracownikami umowy, które zapewniają im bezpieczny powrót do Polski w przypadku problemów z niemieckim pracodawcą, nie informował ich o przysługujących im prawach i obowiązkach, nie pokrywał obowiązkowych kosztów. Jak sam tłumaczył, jego zaniedbania wynikały z niewiedzy, jednakże dla organów administracyjnych, jak i sądów, takie tłumaczenie nie mogło zostać zaaprobowane. Swoją niewiedzą naraził wiele osób na przykre i dotkliwe konsekwencje. Chociaż sprawa toczyła się na gruncie administracyjnym, należyta staranność była oceniania według pojęcia cywilnego. 

Staranność przedsiębiorcy w ocenie sądów

Przy ocenie staranności przedsiębiorców sądy nie mają wątpliwości, że wszelkie zaniedbania lub niewiedza przedsiębiorcy stanowią wprost o jego odpowiedzialności. Przedsiębiorca nie może tłumaczyć się niedostrzeżeniem błędu, brakiem doświadczenia, pracownikami. Jego staranność oceniana jest surowo, o czym świadczą przykładowe wyroki Sądu Najwyższego:

Wydawcę jako profesjonalistę obowiązuje podwyższony miernik staranności w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, a wynikający z art. 355 § 2 k.c., co oznacza, że to on winien aktywnie zatroszczyć się o sprawdzenie, czy utwory wykorzystywane na łamach wydawanej przezeń gazety są publikowane zgodnie z wymogami obowiązującego w tym przedmiocie stanu prawnego. - wyrok z dnia 5 lipca 2001 r., II CKN 907/99    

Komisant obowiązany jest przy dokonywaniu oględzin samochodu przyjmowanego do komisu do zachowania podwyższonej staranności obowiązującej w profesjonalnym obrocie - wyrok z dnia 6 lutego 2003 r., IV CKN 1741/00

Roszczenia odszkodowawcze Należyta staranność dłużnika, określana przy uwzględnieniu zawodowego charakteru prowadzonej przez niego działalności gospodarczej (art. 355 § 2 k.c.), obejmuje także znajomość obowiązującego prawa oraz następstw z niego wynikających w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej. - wyrok z dnia 17 sierpnia 1993 r., III CRN 77/93.  

Zachowanie należytej staranności ze strony przedsiębiorców zawsze będzie oceniane indywidualnie i w zależności od charakteru danej sprawy, prowadzonej działalności oraz przedmiotu zobowiązania. Dlatego właśnie ciężko ustalić ogólne wzorce staranności, co też przepisy prawa nawet nie starają się czynić. Przedsiębiorcy muszą starać się wykonywać swoje zadania z jak największą precyzją i rzetelnością, w zgodzie z przepisami prawa i dobrymi zwyczajami kupieckimi. Nie zawsze zagwarantuje to uchronienie się przed skutkami błędów, jednakże może zminimalizować ich skutki. 

 

Jeżeli potrzebujesz pomocy - skontaktuj się ze mną i opisz swój problem. Kontakt do mnie.

Przeczytaj również:

• reklamacja i zwrot pieniędzy 
• 8 zasad konstruowania i interpretacji umów 
• ile trwa rękojmia a ile gwarancja? 

*A. Cempura, A. Kosolik, Metodyka sporządzania umów gospodarczych, Wolters Kluwer, Warszawa 2016, s. 134.  

Jak sporządzić Terms of Use oraz Privacy Policy?

Polscy przedsiębiorcy internetowi coraz odważniej wchodzą na rynki międzynarodowe i odnoszą na nich znaczące sukcesy. Wystarczy chociażby wspomnieć o takich markach jak Brand24 - debiut na Giełdzie Papierów Wartościowych, czy Codewise - otwarcie biura w Dolinie Krzemowej. Internet daje możliwości, których nie było nigdy wcześniej, dzięki niemu, firma założona w malutkiej miejscowości w Polsce może dotrzeć do ludzi na całym świecie. Wszędzie jednakże, w mniejszym lub większym stopniu, klient końcowy zwraca uwagę na legalność funkcjonowania takiej firmy i warunków korzystania z jej produktu/usługi. Dlatego koniecznym jest zapewnienie przejrzystości funkcjonowania, a przede wszystkim klarowne przedstawienie praw i obowiązków obu stron - serwisu i klienta. Do tego dochodzą jeszcze kwestie związane z ochroną danych osobowych i prywatności użytkownika. Dlatego właśnie każdy przedsiębiorca zamierzający kierować swoją ofertę na rynek międzynarodowy powinien uzbroić się w dwa dokumenty - Terms of Use (regulamin) oraz Privacy Policy (polityka prywatności).

Terms of Use & Privacy Policy

Powaga i konieczność Terms of Use oraz Privacy Policy

Możliwe, że powyższe stwierdzenie wielu osobom wyda się trywialne, gdyż z natury rzeczy mało kto czyta, a już prawie nikt nie czyta uważnie Terms of Use, czy regulaminów przed przystąpieniem do umowy. Bierze się to po części z zaufania do drugiej strony, że skoro działa na szeroką skalę, to jej akty prawne powinny być zgodne z prawem i bezpieczne, a po części z wciąż obecnego przeświadczenia, że w Internecie nie wszystko jest tak na poważnie jak na "papierze". Nawet, jeżeli stosunek klientów do aktów takich jak Terms of Use jest trywialny, to przedsiębiorca powinien mieć świadomość ciążącego na nim obowiązku zachowania zgodności swoich regulacji z prawem. Niezgodność regulaminu, czy polityki prywatności lub informacji zawartych na stronie portalu, sklepu, usługodawcy może doprowadzić do poważnych sankcji finansowych ze strony organów ochrony konkurencji i konsumentów. 

O ile dostosowanie zgodności aktów do prawa jednego państwa jest łatwe, o tyle już zapewnienie zgodności z prawem wielu państw jest sporym wyzwaniem. Prawo polskie różni się zupełnie od prawa stosowanego w Stanach Zjednoczonych, co więcej, prawo stosowane w USA różni się nawet wewnętrznie ze względu na dużą autonomię prawodawczą poszczególnych stanów. W obrębie Unii Europejskiej sprawa jest dość ułatwiona, a to dzięki wspólnym regulacjom, które obowiązują wszystkie kraje członkowskie. Strategia Jednolitego Rynku Cyfrowego (ang. Digital Single Market) konsekwentnie wdrażana przez Komisję Europejską doprowadziła do zrównania praw i obowiązków sprzedawców działających na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, jak również prawa i obowiązki konsumentów w tym zakresie. 

Jakie powinno być Terms of Use

Przystępując do tworzenia Terms of Use należy mieć na względzie zachowanie elastyczności aktu, co niewątpliwie pozwoli na zaoszczędzenie wielu kosztów, jak i pracy przy zmianie funkcjonowania biznesu. Bolączką wielu Terms of Use, regulaminów itp. jest zbytnia szczegółowość, co prowadzi do tego, że wiele przepisów staje się ograniczeniami dla przedsiębiorcy, czy też z biegiem czasu stają się zupełnie nieżyciowe. Może to doprowadzić w pewnym czasie nawet do funkcjonowania przedsiębiorcy wbrew własnym przepisom.

Kolejnym aspektem, jaki należy wziąć pod uwagę, to unikanie klauzul niedozwolonych oraz takie konstruowanie przepisów, aby nie narazić siebie na uznanie przepisów za niedozwolone. Rejestr klauzul uznanych za niedozwolone w Polsce jest jawny i dostępny, może być przydatną wskazówką, gdyż zawarte w nim klauzule będą co do zasady niedozwolone również w innym państwach Unii (efekt harmonizacji prawa). Ogólnie rzecz ujmując, przepisy powinny być tak konstruowane, aby w jak najmniejszym stopniu ograniczać prawa konsumentów i aby nakładać na nich jak najmniej obowiązków. Czasami ciężko wyczuć granicę, więc lepiej zastosować regulacje względniejsze dla konsumentów. W przypadku klientów biznesowych, należy pamiętać o konieczności zachowania równowagi stron, nadmierne obciążenie obowiązkami i restrykcjami klienta może być zakwestionowane jako sprzeczne z zasadami fair trade.

Prawo właściwe dla Terms of Use

Terms of Use jako akt prawny o zasięgu międzynarodowym powinien dążyć do tego, aby był interpretowany jednolicie w każdym możliwym państwie. Dlatego konieczne jest zawarcie postanowień w zakresie wyboru i interpretacji prawa. Co do zasady, strony mogą dowolnie umówić się w zakresie prawa właściwego dla stosunku prawnego. Zatem, jeżeli klientem jest głównie biznes (B2B), to nie ma najmniejszych zastrzeżeń do zastosowania przykładowo takiej klauzuli:

Terms of Use shall be governed by and interpreted pursuant to the Polish law. In all matters not covered by Terms of Use, Polish Civil Code and other relevant Polish law provisions shall apply.

Takie postanowienie oznacza, że do wszelkich kwestii związanych z wykonywaniem umowy, w tym sporów, powinny być stosowane przepisy polskiego porządku prawnego. 

Przy sprzedaży konsumenckiej, w obrębie Unii Europejskiej, uznaje się, że możliwe jest narzucenie innego prawa, niż prawo kraju konsumenta, pod warunkiem, że wybór innego prawa nie będzie skutkować pozbawieniem konsumenta ochrony zapewnianej mu przez przepisy, których nie można wyłączyć w drodze umowy na mocy prawa państwa konsumenta. Postanowienie Terms of Use może w tym zakresie brzmieć:

Terms of Use shall be governed by and interpreted pursuant to the Polish law. Choice of Polish law may not, however, have the result of depriving the consumer of the protection afforded to him by provisions that cannot be derogated from by agreement by virtue of the law of the consumer’s state.

Wybór sądu 

Istotną kwestią jest również zagwarantowanie przedsiębiorcy, że jakiekolwiek spory wynikłe w toku prowadzonego biznesu będą rozpatrywane przez sąd korzystniejszy miejscowo dla niego. Brak regulacji w tym zakresie mógłby doprowadzić do konieczności stawiania się przed sądami na całym świecie. Wybór sądu właściwego dla przedsiębiorcy może przyjąć formę postanowienia:

Any and all disputes which might arise under or out of this Terms of Use shall be examined according to the jursidiction of the Republic of Poland. A court of competent jurisdiction is the court of the Seller's seat.

W miejsce "Seller's" można wstawić np. nazwę przedsiębiorstwa. 

Co powinno zawierać Privacy Policy?

Privacy Policy, to odpowiednik polskiej polityki prywatności, nie jest to akt nieznany polskim przedsiębiorcom. Powinien w miarę szczegółowo opisywać, jakie dane klientów są zbierane, w jaki sposób, od kogo, przez kogo, dla jakich celów. Powinien również zawierać informacje odnośnie sposobu przechowywania ww. informacji, zabezpieczania, udostępniania podmiotom trzecim, a także o możliwości dostępu do nich osobom, których informacje dotyczą, ich korygowania, usuwania i zaprzestania przetwarzania. 

Podsumowanie

Przedstawione powyżej uwagi, to jedynie ogólniki, których warto przestrzegać przy konstruowania Terms of Use oraz Privacy Policy. Przygotowanie takich dokumentów powinno być poprzedzone analizą biznesu oraz klienta pod kątem zagrożeń prawnych, obowiązków i praw. Co więcej, warto również zapoznać się chociażby oględnie z regulacjami prawnymi funkcjonującymi w państwach, do których kierowana będzie oferta. Warto też na marginesie wspomnieć, że słowa angielskiego języka prawniczego, tak samo, jak i polskiego, mają inne znaczenie, niż słowa powszechnie używane, więc trzeba mieć to na uwadze, żeby nie popełnić gafy językowej. Dla przykładu, strony umowy po angielsku to "parties" a nie "sides".

Jeżeli potrzebujesz pomocy - skontaktuj się ze mną i opisz swój problem. Kontakt do mnie.

Przeczytaj również:

• sprzedaż międzynarodowa - które prawo będzie właściwe? 
• kiedy stosuje się Konwencję CMR? 
• reklamacje - poradnik przedsiębiorcy 

Odpowiedzialność sprzedawcy za reklamę

Codziennie jesteśmy bombardowani niezliczoną ilością reklam, które starają się przeniknąć do naszej świadomości i wywrzeć wpływ na decyzje zakupowe. Ze względu na przesyt reklam, ich twórcy starają się wymyślać coraz to bardziej efektywne i zaskakujące treści, tak aby zwrócić naszą uwagę na ich produkt, czy usługę. I chociaż doskonale orientujemy się, że reklamy mają na celu przedstawić reklamowany towar w jak najlepszym świetle, nierzadko uciekając się do manipulacji, to ulegamy chwytliwym sloganom i kolorowym obrazkom. Jednakże prawo nie jest tak uległe i przewiduje odpowiedzialność sprzedawcy za treść reklamy, jeżeli sprzedany towar mija się z jej przesłaniem. Nawet, jeżeli reklamy nie przygotował sam sprzedawca, a na przykład producent towaru.

Sprzedawca odpowiada za treść reklamy, jeśli towar nie jest z nią zgodny

Wada fizyczna towaru

Kodeks cywilny, jako jedną z wad fizycznych wymienia wadę, która polega na tym, że zakupiona rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając mu próbkę lub wzór. Jest to niejako powielenie normy unijnej zawartej w art. 2 ust. 2 lit. a) i d) dyrektywy 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji zgodnie, z którym:

Domniemywa się, że towary konsumpcyjne są zgodne z umową, jeżeli:
a) odpowiadają opisowi podanemu przez sprzedawcę i mają właściwości towarów, które sprzedawca przedstawił konsumentowi jako próbkę lub wzór;
(...)d) wykazują jakość i wykonanie, które są normalne dla towarów tego samego rodzaju i jakich konsument może racjonalnie oczekiwać, charakter towarów i biorąc pod uwagę wszelkie oświadczenia publiczne na temat szczególnych właściwości towarów, jakie wygłosił na ich temat sprzedawca, producent lub ich przedstawiciel, w szczególności w reklamie lub na etykiecie.

Zapewnienie, o którym mowa w przepisach może przybrać różnorodne formy. Może to być zarówno reklama telewizyjna/radiowa/internetowa, jak i ulotka, plakat, billboard, informacje podane na etykiecie, w katalogu, broszurze. Co więcej, zapewnieniem mogą być informacje przedstawiane indywidualnie, nawet w formie ustnej. Dlatego sprzedawcy powinni być ostrożni z zachwalaniem sprzedawanych produktów, gdyż kupujący może mieć uzasadnione roszczenia w przypadku braku właściwości, które zachwalał sprzedawca. Chodzi oczywiście o zapewnienia co do faktów, a nie zapewnienia o charakterze ocennym, subiektywnym, czyli np. stwierdzenie, że "samochód jest szybki" lub "sukienka jest piękna", czy "Redbull doda ci skrzydeł", co jest zapewnieniem nierealnym. Natomiast, jeżeli sprzedawca samochodu w ofercie, czy zapewnieniach wskazuje na konkretny przebieg samochodu, a okaże się, że przebieg został zmniejszony, to wówczas dochodzi do powstania wady fizycznej rzeczy, co rodzi odpowiedzialność sprzedawcy (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2012 r., III CZP 90/11).

Zapewnienia innych osób a odpowiedzialność sprzedawcy

Jeżeli kupującym jest konsument, na równi z zapewnieniem sprzedawcy traktuje się publiczne zapewnienia producenta lub jego przedstawiciela, osoby, która wprowadza rzecz do obrotu w zakresie swojej działalności gospodarczej, oraz osoby, która przez umieszczenie na rzeczy sprzedanej swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odróżniającego przedstawia się jako producent. Wobec tego, sprzedawca odpowiada za wszelkie informacje podawane w środkach reklamowych i tym podobnych przez zupełnie obce mu osoby. Z jednej strony ma to zaletę, ponieważ nie musi ponosić kosztów na reklamę i promocję towaru, z drugiej strony jednak to on odpowiada za treść komunikatów przed konsumentami. Ponieważ rozszerzenie odpowiedzialności sprzedawcy jest znaczące, gdyż odpowiada za osoby, na których oświadczenia nie ma wpływu, to rozszerzenie stosuje się wyłącznie w relacjach B2C, czyli sprzedaży przedsiębiorca - konsument. W obrocie profesjonalnym i powszechnym rozszerzenie odpowiedzialności za reklamę nie ma miejsca.

Sprzedawca nie odpowiada za zapewnienia innych podmiotów wyłącznie w ściśle określonych przypadkach, których istnienia musi on sam dowieść, jeżeli chce się uwolnić od odpowiedzialności za wady:

1. nie znał zapewnień publicznych złożonych przez ww. podmioty i oceniając rozsądnie, nie mógł ich znać
2. zapewnienia te nie miały wpływu na decyzję kupującego o zawarciu umowy sprzedaży
3. treść zapewnień została sprostowana przez zawarciem umowy sprzedaży 

Roszczenia kupującego

W przypadku, gdy rzecz kupiona nie posiada właściwości, o których zapewniał sprzedawca, kupującemu przysługują stosowne roszczenia przewidziane w przepisach Kodeksu cywilnego z tytułu rękojmi za wady rzeczy sprzedanej. Kupujący może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad, usunięcia wady, ewentualnie złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny lub nawet złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy.

Odpowiedzialność z tytułu gwarancji

Sprzedawca, który jednocześnie jest gwarantem (udzielił gwarancji) odpowiada również za oświadczenie gwarancyjne, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Oświadczenie gwarancyjne może zostać złożone w reklamie. Dla przykładu, jeżeli producent żarówki w reklamie zapewnia, że może ona świecić przez 10.000 godzin i udziela na to gwarancji, to takie oświadczenie będzie wiązało sprzedawcę, jeśli jest producentem, ale nie będzie wiązało sprzedawcy, który jedynie sprzedaje żarówki. Chyba, że on sam udzieli takiej gwarancji mając na uwadze zapewnienia producenta.

Jeżeli potrzebujesz pomocy - skontaktuj się ze mną i opisz swój problem. Kontakt do mnie.

Przeczytaj również:

• sprzedaż międzynarodowa - które prawo będzie właściwe?
• reklamacje - poradnik przedsiębiorcy
• reklamacja umowy o dzieło

Chciałbym się pochwalić

Chciałbym się pochwalić książką, która właśnie się ukazała, a miałem przyjemność ją współtworzyć poprzez redakcję - "Umowy w praktyce przedsiębiorcy. Komentarz, przykłady". Książka, to praktyczny poradnik dla przedsiębiorców w zakresie sporządzania umów gospodarczych, która zawiera omówienie najważniejszych kwestii związanych z zawieraniem umów, jak reprezentacja, oznaczanie stron, formy umów, a także wzory umów z omówieniem poszczególnych postanowień umownych. Poradnik został wydany przez Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. i jest do nabycia w ich księgarni. 

Sprzedaż międzynarodowa - które prawo będzie właściwe?

Chociaż polski rynek jest rynkiem dość sporym i można czerpać z niego zyski, to polscy przedsiębiorcy odważnie wykraczają poza granice naszego kraju oferując swoje produkty na rynku międzynarodowym. Zwłaszcza w przypadku sprzedaży przez Internet, gdzie dotarcie do klienta zagranicznego jest ułatwione, sprzedaż międzynarodowa jest właściwie nieograniczona. Niektóre branże, jak np. meblarska, właściwie opierają się wyłącznie na eksporcie. W gospodarczych relacjach międzynarodowych, poza wspólnym językiem biznesowym, należy znaleźć wspólne prawo, które będzie regulowało zawierane umowy. Jeżeli, strony same nie wskażą prawa, to stosowne akty prawne będą wskazywały prawo właściwe dla danego kontraktu, a w niektórych przypadkach, prawo właściwe jest narzucone odgórnie. Przez prawo właściwe należy rozumieć prawo danego państwa, ewentualnie konwencję międzynarodową. 

Prawo właściwe przy sprzedaży międzynarodowej

Swoboda wyboru prawa

Naczelną zasadą zawierania umów w obrocie gospodarczym jest zasada swobody umów, która stanowi, że strony umowy mogą dowolnie ukształtować jej treść, o ile nie będzie ona sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego, a treść lub cel umowy nie będą się sprzeciwiały właściwości (naturze) stosunku prawnego. W treść tej zasady wpisuje się zasada swobody wyboru prawa, w myśl której, strony mogą wybrać właściwie dowolne prawo któregokolwiek państwa, które będzie stosowane do interpretacji i wykonania umowy. Zatem, jeżeli polski przedsiębiorca sprzedaje swoje towary niemieckiemu dystrybutorowi, czy też sprzedawcy detalicznemu/hurtowemu, w umowie sprzedaży można zawrzeć - a wręcz należy - klauzulę o wyborze prawa polskiego dla danej umowy. 

Przykład klauzuli wyboru prawa właściwego po angielsku i polsku:

The Agreement shall be governed by and interpreted pursuant to the Polish law. In all matters not covered by this Agreement, Polish Civil Code and other relevant Polish law provisions shall apply.

Prawem właściwym dla Umowy jest prawo polskie, zgodnie z którym Umowa powinna być interpretowana. W sprawach nieuregulowanych Umową zastosowanie mają przepisy polskiego Kodeksu cywilnego oraz odpowiednie przepisy prawa polskiego.

Reklamacje - poradnik przedsiębiorcy

Właśnie stworzyłem i udostępniłem moją pierwszą publiczną prezentację, która ma postać poradnika dla przedsiębiorców. Prezentacja dotyczy zagadnień prawnych związanych z reklamacjami konsumenckimi i biznesowymi. Starałem się, żeby w prosty i graficzny sposób wytłumaczyć najważniejsze kwestie związane z reklamacjami, tak aby nie zanudzić i nie przeładować treści przepisami. Myślę, że mi się to udało, ale będę wdzięczny za wszelkie komentarze.

Znajomość przepisów w zakresie reklamacji jest konieczna w każdym przedsiębiorstwie, ponieważ to obsługa po-sprzedażowa wpływa na wizerunek firmy oraz lojalność klientów. Profesjonalizm w tym zakresie pozwala na budowanie trwałych i opartych na zaufaniu relacji z klientami oraz ogranicza negatywne opinie na temat firmy w Internecie i przestrzeni publicznej. Z drugiej natomiast strony, znajomość prawa pozwala na obronę przed nadużyciami ze strony nieuczciwych kupujących i unikanie sporów konsumenckich, jak również pozwala na ograniczanie kosztów związanych z reklamacjami właściwymi. 

Reklamacje - poradnik przedsiębiorcy, autor Paweł Terpiłowski

Prezentacja jest również dostępna pod adresem:

https://www.slideshare.net/PaweTerpiowski/reklamacje-poradnik-przedsibiorcy

Reklamacje - poradnik przedsiębiorcy, to moja pierwsza prezentacja dostępna dla wszystkich

X Europejskie Forum Gospodarcze Łódzkie 2017 - relacja

X Europejskie Forum Gospodarcze Łódzkie 2017 - relacja

W dniach 16-17 października odbyło się X Europejskie Forum Gospodarcze Łódzkie 2017 w czasie którego miejsce miało wiele ciekawych paneli dyskusyjnych, spotkań z mądrymi ludźmi i wymiana poglądów oraz kontaktów. Rozdane zostały również nagrody Mocni w Biznesie dla przedsiębiorstw z regionu łódzkiego, które wyróżniły się na tle innych firm innowacyjnością, dynamiką eksportu, czy zaangażowaniem w szkolenie młodej kadry. Hotel Vienna House Andel's Lodz zapewnił dobrą organizację oraz pożywienie, prowadzący galę rozdania nagród Marcin Prokop oraz Dorota Wellman bawili zebranych gości, a na sam koniec Edyta Górniak wyśpiewała kilka znanych piosenek. Zebrałem najciekawsze i najbardziej wnikliwe spostrzeżenia, które przedstawiam w telegraficznym skrócie:

X Europejskie Forum Gospodarcze to impreza cykliczna, na której chętnie się jeszcze pojawię

Sesja inauguracyjna imprezy została zarezerwowana dla Güntera Verheugena, który wygłosił przemówienie na temat sytuacji politycznej, społecznej i gospodarczej w Unii Europejskiej oraz kierunku, w którym ta zmierza. Podkreślał, że potrzebna jest solidarność, wspólne patrzenie w przyszłość oraz współpraca na rzecz rozwoju. Duże znaczenie przywiązywał do zachowania otwartości Unii Europejskiej dla państw spoza grupy i wzajemnego szacunku wewnątrz niej. Były europejski komisarz podkreślał również zagrożenia, jakie niesie ze sobą przyszłość, w tym wyludnianie się Europy i spadek demograficzny względem pozostałych kontynentów, niestabilna sytuacja na Bliskim Wschodzie oraz w Korei Północnej i popularyzujące się ruchy nacjonalistyczne. Szkoda, że przemówienie pana Verheugena nie zostało powstrzymane w odpowiednim czasie, gdyż skradł czas przeznaczony dla panelu dyskusyjnego z zaproszonymi gośćmi, wśród których byli m. in. dr Henryka Bochniarz, Włodzimierz Cimoszewicz, Hanna Zdanowska.

Czy za deklaracjami pójdą istotne działania?

Panel dyskusyjny, w którym brałem udział został poświęcony tematowi "Łódź hubem logistycznym Europy Środkowo-Wschodniej. Praktyczne sposoby zwiększania exportu do Azji i Afryki". Wzięli w nim udział przedstawiciele firm z branży TSL, poseł Dariusz Joński oraz reprezentanci Indii oraz Filipin. Przebieg dyskusji wyznaczały pytania moderatorów, a pierwsze z nich dotyczyło produktów, które mogą odnieść sukces w eksporcie na rynki azjatyckie. Okazuje się, że największe zapotrzebowanie jest na produkty i technologie związane ze zmianą klimatu, materiały konstrukcyjne (zwłaszcza w budownictwie mieszkaniowym), komponenty elektrowni, zdrowa żywność i suplementy diety. 

Wielokrotnie w czasie dyskusji przejawiały się głosy odnośnie braku wsparcia ze strony rządowej przy rozwoju eksportu na rynki afrykańskie i azjatyckie. Prelegenci właściwie podkreślali, że w tych kwestiach można liczyć wyłącznie na siebie i wypracowane lub pozyskane własnym wysiłkiem kontakty. Konsulaty ani ambasady nie wspierają polskich przedsiębiorców w państwach docelowych, a polskie instytucje nie gromadzą istotnych informacji o warunkach handlowych i nie wspierają w zakresie wyjazdów gospodarczych. Na przykładzie Afryki prezes zarządu Prologus sp. z o.o. wskazywał na trudności, jakim trzeba stawiać czoła na czarnym lądzie. Najbardziej istotną kwestią jest pozyskanie miejscowego solidnego i wiarygodnego partnera biznesowego, który powinien mieć powiązania rządowe. Jak się okazuje, polska żywność jest bardzo popularna w Angoli, ale sieć marketów należy do córki prezydenta, więc jeśli nie ma się stosownych kontaktów, to bywa tak, że kontenery z żywnością czekają 4 miesiące na odprawę celną.  

Polskim przedsiębiorcom wytknięto brak współpracy i przedsiębiorczości przy zdobywaniu nowych rynków. V-ce Prezes Hindusko-Polskiej Izby Handlowo-Przemysłowej wskazał, że polscy przedsiębiorcy po prostu nie angażują się w wymianę handlową z Indiami, pomimo, iż Indie są na to otwarte i gotowe. Wręcz zachęcał, aby korzystać z kontaktów udostępnianych przez ww. Izbę, które ułatwią rozpoczęcie nawiązywania relacji biznesowych. Wspomniany wcześniej prezes Prologus sp. z o.o. podał natomiast przykład producentów polskich naczep rolniczych, które są sprzedawane Francuzom na marży ok. 1,5%, podczas gdy Francuzi odsprzedają te same naczepy do Afryki z marżą ok. 20%. A wystarczyłoby poszukać możliwości wejścia na rynki afrykańskie. 

Łódź ma szansę być centrum logistycznym regionu

Wśród poznanych przedsiębiorców zrobiły na mnie duże wrażenie dwie młode firmy - pictureworks oraz Run Like Hero. Pierwsza z nich opracowała wirtualny spacer po Warszawie odtwarzając budynki, które nie miały szansy powstać wskutek wybuchu II Wojny Światowej, a druga opracowała grę miejską, w której spędzając aktywnie czas wykonuje się scenariusze kryminalne lub zagadkowe. Młodzi założyciele tych start-up'ów udowadniają, że polscy przedsiębiorcy są innowacyjni, kreatywni i mocni w nowych technologiach, które maja szanse podbić rynki międzynarodowe.

Podsumowując, X Europejskie Forum Gospodarcze Łódzkie 2017 to bardzo udana impreza, w czasie której można było poznać ciekawe opinie oraz poglądy, poznać innowacyjnych i rozwijających się przedsiębiorców, a także dowiedzieć się o perspektywach gospodarczych naszego regionu, które wyglądają naprawdę obiecująco. To bardzo ważna impreza dla regionu, która pokazuje, że wysiłki rodzimych przedsiębiorców są docenianie i powinny być wspierane na szczeblach samorządowych oraz centralnym. Liczę, że kolejne edycje będą równie ciekawe i owocne jak edycja X.

Reklamacyjny FAQ

Tygodniowo dostaję kilka lub kilkanaście pytań związanych z reklamacjami, rękojmią, czy gwarancją. Pytania dotyczą reklamacji pomiędzy przedsiębiorcami, reklamacji konsumentów, ale również reklamacji pomiędzy zwykłymi osobami. Wiele z nich się powtarza, co oznacza, że w obrocie jest określona lista spraw nastręczających najwięcej trudności zarówno sprzedawcom, jak i kupującym. Postanowiłem zebrać najczęściej pojawiające się pytania i opublikować je wraz z odpowiedziami. Myślę, że pozwoli to usystematyzować wiedzę oraz łatwo odnaleźć odpowiedzi na poszukiwane pytania. 

Reklamacje w pytaniach i odpowiedziach

Pytania dotyczące reklamacji ogólnie:

Kupiłem towar na firmę, czy mogę go zareklamować?

- towar kupiony na firmę można reklamować pod warunkiem, że została udzielona gwarancja, lub sprzedawca nie wyłączył rękojmi, która przysługuje z mocy prawa.

Gdzie szukać przepisów o reklamacjach?

- kwestie rękojmi i gwarancji reguluje ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny. Rękojmia za wady została uregulowana w przepisach od art. 556 do art. 576 [4], a gwarancja w przepisach od art. 577 do art. 581. Dodatkowo należy zapoznać się z postanowieniami umowy sprzedaży lub regulaminu oraz oświadczeniem gwarancyjnym. Te akty również mogą zawierać regulacje dotyczące reklamacji, ale muszą być zgodne z Kodeksem cywilnym. W razie niezgodności, są nieważne.

Sprzedawca odrzucił moją reklamację. Co mogę zrobić?

- odpowiedź zależy w dużej mierze od konkretów danej sprawy. Jeżeli roszczenie jest oczywiście zasadne, to warto wystąpić z oficjalnym pismem i wezwać do spełnienia określonego żądania pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Takie pismo jest przy okazji dowodem próby polubownego załatwienia sprawy, który będzie wymagany przed sądem. W razie bezskuteczności pisma, należy rozważyć wniesienie sprawy do sądu. Konsumenci mogą jeszcze spróbować rozwiązać sprawę za pośrednictwem powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów.

Czy reklamacja musi być na piśmie?

- przepisy nie przewidują formy reklamacji, więc może zostać złożona zarówno pisemnie, ustnie, jak i przez Internet. Ja zalecam jednak formę pisemną i wysyłkę pisma za potwierdzeniem odbioru lub co najmniej listem poleconym. Dzięki temu mamy utrwalone oświadczenie co do reklamacji oraz potwierdzenie doręczenia jej sprzedawcy z dokładną datą, od której liczymy stosowne terminy. 

Czy sprzedawca może odrzucić reklamację ze względu na uszkodzenie mechaniczne?

- uszkodzenie mechaniczne, jeśli zostało spowodowane przez kupującego lub osobę trzecią i nie jest wadą w rozumieniu Kodeksu cywilnego, nie podlega reklamacji. Sprzedawca odpowiada jedynie za wady, które istniały w chwili nabycia rzeczy lub wynikły później z przyczyn tkwiących w tej rzeczy. Zatem, wszelkie wady powstałe wskutek działania na rzecz, niewłaściwego używania, przechowywania itp. nie podlegają reklamacji co do zasady. Sprzedawca lub gwarant może rozszerzyć swoją odpowiedzialność na dodatkowe szkody, ale to zależy od jego dobrej woli. 

Czy kupujący musi udowodnić istnienie wady?

- tak, to na kupującym spoczywa ciężar udowodnienia wady, ponieważ to on wywodzi określone skutki prawne. Zatem, jeśli sprzedawca zakwestionuje (konstruktywnie oczywiście) istnienie wady lub swoją odpowiedzialność, kupujący będzie musiał wadę udowodnić. Przy czym, w przypadku udowodnienia wady, będzie mógł dochodzić zwrotu kosztów z tym związanych od sprzedawcy, np. pokrycie opinii rzeczoznawcy. 

Pytania dotyczące rękojmi:

Ile trwa rękojmia?

- zgodnie z Kodeksem cywilnym rękojmia trwa dwa lata od dnia wydania rzeczy kupującemu. Dla nieruchomości trwa 5 lat. W przypadku używanych ruchomości kupowanych przez konsumentów, okres rękojmi może zostać ograniczony do jednego roku. W relacjach przedsiębiorczych (B2B) okres rękojmi może zostać skrócony wedle uznania sprzedawcy lub rękojmia może zostać zupełnie wyłączona. W każdym przypadku rękojmia może zostać wydłużona ponad ustawowe terminy.

Jakie mam żądania przy rękojmi?

- kupujący może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad, usunięcia wady (naprawy), złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny, złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy (co wiąże się ze zwrotem ceny).

Kiedy mogę żądać zwrotu pieniędzy?

- przede wszystkim, odstąpić od umowy i żądać zwrotu pieniędzy można w przypadku wady istotnej rzeczy. Wada istotna to taka wada, która pozbawia rzeczy jej funkcjonalności. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy może zostać złożone już przy pierwszej reklamacji, ale sprzedawca nie musi zwracać pieniędzy, jeżeli niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. 

Ile czasu sprzedawca ma na załatwienie mojej reklamacji.

- w przypadku reklamacji składanych przez konsumentów, którzy żądają wymiany, naprawy lub składają oświadczenie o obniżeniu ceny wraz z podaną kwotą, jeżeli sprzedawca nie ustosunkuje się do żądania w terminie 14 dni, to uważa się, że żądanie uznał za uzasadnione. Zatem sprzedawca ma 14 dni, żeby w ogóle wyrazić swoją opinię, co do żądania reklamacji. Samo załatwienie reklamacji - naprawa lub wymiana powinny zostać dokonane w rozsądnym czasie bez nadmiernych niedogodności dla kupującego. Przepisy nie wskazują żadnego konkretnego terminu, ponieważ czas naprawy/wymiany zależy od konkretnej sprawy, ale powinien być normalny, typowy dla danej wady. 

W przypadku przedsiębiorców, którzy składają reklamację, sprzedawca nie ma określonego terminu na ustosunkowanie się do reklamacji, ale powinien dokonać tego w rozsądnym czasie. Najlepiej jest od razu wyznaczyć mu odpowiedni termin. 

Kto ponosi koszty wysyłki reklamowanego towaru do sprzedawcy?

- sprzedawca ponosi koszty wysyłki reklamowanego towaru do sprzedawcy. Z powrotem do kupującego również. Jeżeli jednak reklamacja jest oczywiście bezzasadna i w dodatku powtarza się, jest uporczywa, to sprzedawca może zażądać opłacenia kosztów przez kupującego. 

Czy uprawnienia z rękojmi można stracić?

- przedsiębiorcy, którzy nie dochowają określonych aktów staranności, czyli nie zbadają rzeczy w czasie i sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i nie zawiadomią niezwłocznie sprzedawcy o wadzie, a w przypadku, gdy wada wyjdzie na jaw dopiero później - jeżeli nie zawiadomią niezwłocznie po jej stwierdzeniu, tracą uprawnienia z tytułu rękojmi. Ponadto, dochodzić roszczeń z tytułu rękojmi można w ciągu 1 roku od dnia zawiadomienia o wadzie, po tym czasie uprawnienie wygasa.

Pytania dotyczące gwarancji:

Co jest lepsze - gwarancja, czy rękojmia?

- moim zdaniem, rękojmia lepiej chroni interesy kupujących, ponieważ można ją modyfikować w małym zakresie, więc zastosowanie mają regulacje ustawowe. Gwarancja, to oświadczenie gwaranta, więc może być właściwie dowolnie ukształtowane i procedury reklamacyjne są uzależnione od postanowień gwarancji. 

Czy skorzystanie z gwarancji wpływa na rękojmię, lub odwrotnie?

- skorzystanie z jednego reżimu prawnego wcale nie wyklucza następcze skorzystanie z drugiego. Jedynie, nie można reklamować jednej wady jednocześnie na podstawie gwarancji i rękojmi, ani mieszać uprawnień z nich wynikających. Nie można również przejść w toku reklamacji z gwarancji na rękojmię lub odwrotnie. 

Kto może być gwarantem?

- gwarancji może udzielić producent, dystrybutor, czy sprzedawca, czyli każdy zaangażowany w proces sprzedaży. 

Czy gwarancja odnawia się po naprawie lub wymianie?

- tak, jeżeli gwarant dostarczył rzecz wolną od wad albo dokonał istotnych napraw, to termin gwarancji biegnie na nowo od chwili dostarczenia rzeczy kupującemu. Jeżeli gwarant wymienił tylko część rzeczy, to okres gwarancji odnawia się tylko co do tej części. 

Jeżeli masz jakieś pytania, na które nie ma powyżej odpowiedzi, śmiało pytaj w komentarzach do artykułu, lub w wiadomości do mnie - Kontakt do mnie.

Reklamacja w obrazkach

O procesie reklamacyjnym, związanych z tym prawach, obowiązkach zarówno sprzedawcy, jak i kupującego napisałem naprawdę sporo artykułów. Przy kilku z nich posiłkowałem się grafikami, które mają na celu ułatwienie zrozumienia prawa w zakresie rękojmi i graficzne przedstawienie najważniejszych elementów. Umieszczam je w jednym miejscu, tak aby obrazowały całość zagadnienia i można je było w każdej chwili sprawnie odszukać. 

Pierwsza grafika przedstawia proces reklamacji pomiędzy przedsiębiorcami. Artykuł, który porusza zagadnienie w szczegółach. 

Reklamacja pomiędzy przedsiębiorcami

Druga przygotowana grafika odpowiada na pytania "Ile trwa gwarancja?" i "Ile trwa rękojmia?" dla przedsiębiorców oraz konsumentów w różnych wariantach sprzedanej rzeczy. Artykuł, w którym użyta została grafika.

Ile trwa gwarancja? Ile trwa rękojmia?

Chociaż to nie infografika, a prezentacja, to jednak liczy się obrazkowa forma przekazu wiedzy. Zapraszam do obejrzenia prezentacji nt. Reklamacje - poradnik przedsiębiorcy. 

Reklamacje - poradnik przedsiębiorcy od Paweł Terpiłowski

Jak dotychczas więcej grafik nie było, ale na pewno niedługo pojawią się nowe, więc artykuł będzie uzupełniany.

Artykuły powiązane z tematyką reklamacji, gwarancji, rękojmi:

• reklamacja pomiędzy przedsiębiorcami - 5 kroków
• reklamacja umowy o dzieło
• reklamacja wad samochodu
• klient musi udowodnić wadę towaru
• reklamacja i zwrot pieniędzy
• ile trwa rękojmia, a ile gwarancja?
• reklamowanie produktów kupionych "na firmę"
• 5 zasad skutecznej reklamacji

Reklamacja umowy o dzieło

Niedawno czytelniczka bloga zwróciła się do mnie z prośbą o pomoc. Zakupiła na potrzeby swojej działalności gospodarczej gadżety reklamowe z oznaczeniami jej firmy - smycze, długopisy, magnesy. Niestety okazało się, że smycze są wykonane w bardzo kiepskiej jakości i już po krótkim czasie używania ścierało się logo jej firmy a smycz szybko niszczała. Oczywistym jest, że gadżety miały mieć charakter reprezentacyjny, upominkowy - przypominać klientom firmy, żeby w przyszłości skorzystali z jej usług. Jak jednak zachować pozytywne wrażenie w opinii klienta, kiedy darowany gadżet jest kiepskiej jakości? Wszak, jakość smyczy byłaby utożsamiana z jakością firmy, a przecież nie o to nam chodzi. Pojawiła się konieczność reklamacji wykonanych gadżetów, ale sprzedawca nie miał zamiaru uznać swojej odpowiedzialności.

Reklamacje mogą dotyczyć umów o dzieło

Reklamacja wady dzieła

Stosunek prawny, jaki wywiązał się pomiędzy czytelniczką bloga, a firmą produkującą gadżety firmowe, to umowa o dzieło. 

Art. 627 Kodeksu cywilnego

Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Kodeks cywilny przewiduje, że do odpowiedzialności za wady dzieła stosuje się odpowiednio przepisy o rękojmi przy sprzedaży, co oznacza, że należy zajrzeć do przepisów art. 556-576 Kodeksu cywilnego. Tak samo jest w przypadku gwarancji - jeżeli takiej udzielił przyjmujący zamówienie (tj. wykonawca dzieła*), to stosuje się przepisy o gwarancji przy umowie sprzedaży. Przy umowie o dzieło jest jednak istotne zastrzeżenie, gdyż przyjmujący zamówienie nie odpowiada za wady dzieła, jeżeli wada powstała z przyczyny tkwiącej w materiale dostarczonym przez zamawiającego. W uproszczeniu, do reklamacji wad dzieła stosujemy zasady reklamacji towaru kupionego na podstawie umowy sprzedaży.

Uprawnienia reklamującego dzieło

Wobec tego, zamawiający, którego dzieło okaże się wadliwe, może skorzystać z ustawowej rękojmi, jeśli nie została wyłączona/ograniczona lub gwarancji, jeśli taka została udzielona. Przedsiębiorcy powinni pamiętać o tzw. aktach staranności, czyli  zbadać rzecz w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju i zawiadomić niezwłocznie wykonawcę dzieła o wadzie, a w przypadku gdy wada wyszłaby na jaw później - niezwłocznie po jej stwierdzeniu. Jeśli nie dochowa tych aktów, reklamacja wady może być niemożliwa.

Za wadę fizyczną Kodeks cywilny uznaje niezgodność rzeczy sprzedanej z umową, przykładowo są to sytuacje, w których wykonana rzecz:

1. nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
2. nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
3. nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
4. została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

Dochodzenie roszczeń przy reklamacji

W celu dochodzenia uprawnień z tytułu rękojmi, nabywca rzeczy powinien zawiadomić wykonawcę o wadzie, sprecyzować wadę oraz przedstawić swoje żądanie. Najlepiej dokonać tego na piśmie, chociaż Kodeks nie przewiduje konkretnej formy, więc wystarczający będzie również e-mail. Nie polecam zgłaszać reklamacji słownie (osobiście/telefonicznie), ponieważ w następstwie tego mogą wyniknąć komplikacje chociażby przy konieczności przedstawienia dowodów zgłoszenia, treści itp. 

Rękojmia przewiduje cztery uprawnienia reklamującego wady dzieła:

1. odstąpienie od umowy, co wiąże się z obowiązkiem zwrotu ceny i zwrotem rzeczy
2. obniżenie ceny o określoną kwotę
3. naprawa
4. wymiana na rzecz wolną od wad

Załatwienie reklamacji

W każdym przypadku obowiązkiem nabywcy jest zwrot rzeczy, przy czym odbywa to się na koszt przyjmującego zamówienie. Niestety Kodeks cywilny nie precyzuje, w jakim terminie reklamacja powinna zostać rozpatrzona i zrealizowana. Jedynie w przypadku konsumentów, jeżeli wykonawca dzieła nie ustosunkuje się do żądania wymiany, naprawy lub oświadczenia o obniżeniu ceny, to uznaje się, że akceptuje to żądanie. Zauważcie, że nie dotyczy to oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Wykonawca jest obowiązany wymienić rzecz wadliwą na wolną od wad lub usunąć wadę w rozsądnym czasie bez nadmiernych niedogodności dla zamawiającego, co oznacza, że czas naprawy/wymiany powinien być typowy dla danej sytuacji, właściwy dla normalnego toku załatwiania sprawy. Zwrot ceny lub części ceny powinien natomiast nastąpić niezwłocznie, ponieważ nie wymaga żadnych czynności faktycznych poza wydaniem pieniędzy. 

Przedstawione zagadnienia omawiają temat rękojmi dość pobieżnie, ponieważ można by się w nieskończoność zagłębiać w szczegóły. Więcej dodatkowych informacji można wyczytać w artykułach:

• reklamacja pomiędzy przedsiębiorcami - 5 kroków
• ile trwa rękojmia a ile gwarancja?
• 5 zasad skutecznej reklamacji

Gwarancja na wykonane dzieło

Jeżeli odbiorca dzieła miałby zamiar skorzystać z gwarancji udzielonej przez wykonawcę, to powinien zapoznać się z oświadczeniem gwarancyjnym (np. karta gwarancyjna), w którym gwarant ma obowiązek sformułować swoje obowiązki i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji. Wykonanie uprawnień z gwarancji nie wpływa na odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi.

Zamawiający dzieło ma wiele możliwości dochodzenia swoich praw, jeżeli dzieło okaże się wadliwe, więc powinien działać szybko i konkretnie. Niekiedy zamówienia są realizowane na ostatnią chwilę, pod konkretne wydarzenie w życiu firmy, dlatego konieczne jest skuteczne działanie. Wracając do historii, która była przyczynkiem napisania artykułu, to wspomnę jedynie, że reklamacja poparta solidnymi argumentami prawnymi okazała się skuteczna. Czytelniczka zrezygnowała z usług firmy, odzyskała pieniądze i nawiązała owocną współpracę z innym przedsiębiorstwem, które należycie wywiązuje się z powierzonych zleceń.

Jeżeli potrzebujesz pomocy - skontaktuj się ze mną i opisz swój problem. Kontakt do mnie.

*kodeksowe określenia stron - jako synonimów używam innych określeń. 

Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów CMR - treść

Przedstawiam pełną treść aktu prawnego pt. "Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) i protokół podpisania". Jest to najważniejszy akt prawny dla każdego, kto zajmuje się międzynarodowym przewozem towarów. Kompleksowo reguluje obowiązki i prawa przewoźnika oraz nadawcy, dla których jej znajomość jest wręcz obowiązkowa, dlatego w najbliższych artykułach będę analizował i interpretował jej przepisy oraz zagadnienia. Najważniejsze zasady stosowania Konwencji zostały już omówione w tym artykule. Aby móc przejść do jej omówienia, istotne jest poznanie jej treści.

KONWENCJA

O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO PRZEWOZU DROGOWEGO TOWARÓW (CMR) I PROTOKÓŁ PODPISANIA.

sporządzone w Genewie dnia 19 maja 1956 r.

Kiedy stosuje się Konwencję CMR?

W dniu 19 maja 1956 r. została podpisana Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR), która była przygotowywana przez około 10 lat pod auspicjami Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ. Konwencja ta weszła w życie z dniem 2 lipca 1961 r., przy czym Polska ratyfikowała Konwencję 27 kwietnia 1962 r. Konwencję podpisało ponad 50 państw, w tym wszystkie kraje Unii Europejskiej. Konwencja CMR to akt prawny o znaczeniu międzynarodowym, który w sposób jednolity reguluje umowę międzynarodowego przewozu drogowego towarów. Znajomość jej przepisów jest niezbędna dla każdego, kto zajmuje się transportem międzynarodowym i to nie tylko zawodowo, ponieważ przepisy Konwencji obowiązują również podmioty wykonujące przewozy nieprofesjonalnie lub bez uprawnień. Ważne jest również, aby wiedzieć, kiedy Konwencję się stosuje, gdyż jej przepisy co do zasady mają charakter obligatoryjny, więc umowne odstępstwa mogą nie mieć pożądanego skutku. 

Zasady stosowania Konwencji CMR

Konwencja CMR jest źródłem prawa

Konwencja ma charakter ratyfikowanej umowy międzynarodowej, co oznacza, że jako źródło prawa ma pierwszeństwo przed polskimi ustawami, ale jest niżej w hierarchii od Konstytucji RP. Z racji tego, polskie ustawy muszą być zgodne z Konwencją w zakresie, jakim reguluje ona kwestie związane z transportem drogowym. Sprzeczne z Konwencją przepisy ustawy nie mają zastosowania, jeżeli jednak Konwencja nie reguluje dostatecznie pewnej materii, możliwe jest jej uregulowanie w ustawie lub umowie. 

Zasady stosowania Konwencji CMR:

Konwencja reguluje ściśle określony zakres spraw, tj. międzynarodowy przewóz drogowy towarów, dlatego należy wiedzieć, kiedy można ją stosować, a w jakich wypadkach nie będzie miała zastosowania. Zasady stosowania Konwencji CRM można wskazać następujące:

• wyłącznie do umów międzynarodowego przewozu towarów
• bez względu na wolę stron umowy - postanowienia umowy nie mogą wyłączyć przepisów ustawy i zdecydować o wyborze prawa krajowego jako właściwego do jej interpretacji
• stronami są tylko nadawca i przewoźnik - odbiorca nie jest stroną umowy
• przewóz musi mieć charakter zarobkowy - Konwencja nie dotyczy przewozów grzecznościowych. Jednak przewoźnik nie musi być zawodowcem, tzn. prowadzić działalności gospodarczej. Wynagrodzenie nie musi być wyłącznie pieniężne, może to być np. usługa wzajemna, towar
• transport drogowy jest wykonywany samochodami, pojazdami członowymi, przyczepami i naczepami. Co ciekawe, jeżeli przewoźnik zmieni po drodze środek transportu na np. kolej, czy statek bez zgody nadawcy, to Konwencja ma dalej swoje zastosowanie. W przypadku szkody, nadawca może wybrać przepisy bardziej dla niego korzystne dot. odpowiedzialności - z Konwencji lub aktu prawnego właściwego dla danego rodzaju transportu
• miejsce przyjęcia towaru do przewozu i miejsce dostawy znajdują się w dwóch różnych państwach (przewóz międzynarodowy). Konwencja ma ponadto zastosowanie, jeżeli towar nie przekroczył granicy (utracenie, odwołanie przewozu itp.)
• w transporcie multimodalnym, Konwencja ma zastosowanie do drogowego odcinka przewozu chyba, że odcinek ten znajduje się w państwie nadania (np. droga do portu morskiego)
• Konwencję stosuje się również do państwowych przewoźników
• Konwencja nie ma zastosowania do umowy spedycji
• Konwencja nie ma zastosowania do umowy najmu pojazdu ani najmu pojazdu wraz z obsługą
• Konwencji nie stosuje się do przewozów dokonywanych na podstawie międzynarodowych konwencji pocztowych, przewozu zwłok, przewozów rzeczy przesiedlenia (tj. przeprowadzki międzynarodowe)

Jak widać znajomość przepisów Konwencji CMR i reguł jej stosowania jest bardzo istotna, ponieważ ma szeroki zakres zastosowania, a przede wszystkim jej przepisy mają pierwszeństwo przed postanowieniami umowy i prawem krajowym. Polscy przewoźnicy realizują bardzo dużo przewozów międzynarodowych, więc Konwencja na pewno jest im znana. Ponieważ jednak, jej interpretacja często nastręcza wiele trudności, to w najbliższych artykułach będę starał się analizować jej przepisy i poszczególne zagadnienia. 

Jeżeli potrzebujesz pomocy - skontaktuj się ze mną i opisz swój problem. Kontakt do mnie.

Przeczytaj również:

• gdy klient nie odbiera paczki za pobraniem
• zatajenie wad samochodu
• klient musi udowodnić wadę towaru

Co może kontroler biletów komunikacji miejskiej?

Znacie to uczucie, kiedy pomimo posiadania ważnego biletu na przejazd komunikacją miejską, w trakcie kontroli biletów i tak serce bije szybciej? Komunikacją miejską dziennie jeżdżą setki osób, a część z nich bez ważnego dokumentu przewozu osób (taka prawnicza nazwa dla biletu). Utrzymanie komunikacji miejskiej to spory wydatek dla miasta, więc nic dziwnego, że samorządom zależy na tym, aby ludzie płacili za przejazdy, a zwłaszcza kary za brak biletu. Stąd potrzeba kontroli podróżnych i niewdzięczna rola kontrolerów biletów, potocznie zwanych kanarami. Wielokrotnie byłem świadkiem kłótni a nawet szarpanin pomiędzy kontrolerami i podróżnymi, niechęć i opór kontrolowanych są zazwyczaj bardzo silne a o eskalację konfliktu nietrudno. Najbardziej dziwiły mnie matki podróżujące z małymi dziećmi, które zawsze wykłócały się najgłośniej. Postanowiłem przyjrzeć się bliżej uprawnieniom kontrolerów biletów, a także odpowiedzialności, jaką ponoszą podróżujący na gapę. Przy codziennym korzystaniu z autobusów i tramwajów nie zwraca się na takie aspekty uwagi, a warto, ponieważ ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. - Prawo przewozowe bardzo dokładnie reguluje sytuację podróżnych i kontrolerów. 

Jazda bez biletu może mieć wiele przykrych konsekwencji

Uprawnienia kontrolerów biletów

Uprawnienia kontrolerów biletów zostały opisane w przepisie art. 33a Prawa przewozowego. Ustęp 1szy stanowi:

1. Przewoźnik lub organizator publicznego transportu zbiorowego albo osoba przez niego upoważniona, legitymując się identyfikatorem umieszczonym w widocznym miejscu, może dokonywać kontroli dokumentów przewozu osób lub bagażu.

Z przepisu tego wynika, że kontroler ma obowiązek legitymować się identyfikatorem, który powinien być umieszczony w widocznym miejscu. Najczęściej jest to legitymacja zawieszona na szyi. Legitymacja/identyfikator musi zawierać co najmniej informacje takie jak:

1) nazwę przewoźnika lub organizatora publicznego transportu zbiorowego;

2) numer identyfikacyjny osoby dokonującej kontroli dokumentów przewozu osób lub bagażu;

3) zdjęcie kontrolującego;

4) zakres upoważnienia;

5) okres ważności;

6) pieczęć i podpis wystawcy (przewoźnika lub organizatora publicznego transportu zbiorowego).

Brak którejś z powyższych informacji może przesądzić o braku upoważnienia do prowadzenia kontroli. Jeżeli w toku kontroli okaże się, że podróżny nie posiada ważnego biletu lub dokumentu poświadczającego uprawnienie do bezpłatnego albo ulgowego przejazdu, kontroler może pobrać właściwą należność za przewóz i opłatę dodatkową albo wystawić wezwanie do zapłaty, czyli tak zwany mandat. W tym celu kontroler potrzebuje znać dane osobowe podróżującego, które najlepiej uzyskać na podstawie jakiegoś dokumentu tożsamości. W tym miejscu pojawia się chochlik prawny, który prowadzi do absurdalnej sytuacji - jeżeli podróżny nie odmawia zapłaty, ale odmawia okazania dokumentu, to kontroler nie ma podstawy prawnej do wyegzekwowania od niego okazania dokumentu, więc nie jest w stanie wystawić "mandatu". Dopiero, jeżeli podróżny odmawia zapłaty, to kontroler może żądać okazania dokumentu umożliwiającego stwierdzenie tożsamości podróżnego. Taki absurd wynika z art. 33a ust. 7 Prawa przewozowego, który przyznaje następujące uprawnienia kontrolerom:

7. Przewoźnik lub organizator publicznego transportu zbiorowego albo osoba przez niego upoważniona ma prawo:

1) w razie odmowy zapłacenia należności - żądać okazania dokumentu umożliwiającego stwierdzenie tożsamości podróżnego;

2) w razie niezapłacenia należności i nieokazania dokumentu - ująć podróżnego i niezwłocznie oddać go w ręce Policji lub innych organów porządkowych, które mają zgodnie z przepisami prawo zatrzymania podróżnego i podjęcia czynności zmierzających do ustalenia jego tożsamości;

3) w razie uzasadnionego podejrzenia, że dokument przewozu albo dokument uprawniający do przejazdu bezpłatnego lub ulgowego jest podrobiony lub przerobiony - zatrzymać dokument za pokwitowaniem oraz przesłać go prokuratorowi lub Policji, z powiadomieniem wystawcy dokumentu.

Zatrzymanie pasażera siłą

Teraz pojawia się najbardziej kontrowersyjne pytanie - czy kontroler może zatrzymać fizycznie podróżnego i uniemożliwić mu oddalenie się do czasu przyjazdu Policji lub Straży Miejskiej/Gminnej? Ustawa mówi, że kontroler może "ująć podróżnego". W doktrynie prawniczej* nie ma wątpliwości, że kontroler może fizycznie uniemożliwić podróżnemu oddalenie się od środka komunikacji lub przystanku, a zatem kontroler może blokować, przytrzymywać itp., czyli pozbawić na krótki okres wolności gapowicza, ale powinien niezwłocznie oddać go w ręce odpowiednich służb. Warto zwrócić uwagę, że prawo kontrolera jest zbliżone do ujęcia obywatelskiego usankcjonowanego w art. 243 Kodeksu postępowania karnego, który stanowi:

§  1.  Każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości.

§  2.  Osobę ujętą należy niezwłocznie oddać w ręce Policji.

Oporny gapowicz, który odmawia zapłacenia należności i okazania dokumentu umożliwiającego stwierdzenie jego tożsamości podlega karze grzywny, która może być wymierzona w wysokości od 20 złotych do aż 5.000 złotych. Takiej samej karze podlegać będzie podróżny, który uciekł przed "kanarami". Natomiast notoryczny gapowicz, który po raz trzeci w ciągu roku bez zamiaru uiszczenia należności wyłudza przejazd komunikacją miejską może podlegać również karze aresztu albo ograniczenia wolności.

* zob. A. Jaworski, Prawo przewozowe. Komentarz, str.74, LexisNexis, Warszawa, 2012.

Jeżeli potrzebujesz pomocy - skontaktuj się ze mną i opisz swój problem. Kontakt do mnie.

Przeczytaj również:

• jak uniknąć płacenia mandatu za jazdę na gapę?
• obowiązek wskazania osoby kierującej pojazdem - jak to ugryźć? 
• zatajenie wad samochodu oraz brak cech o których zapewniał sprzedawca - reklamacja