23 maja 2019

Odsetki od odszkodowania i zadośćuczynienia a podatek dochodowy

Odsetki od odszkodowania i zadośćuczynienia a podatek dochodowy

Odszkodowanie i zadośćuczynienie to dwie instytucje prawa cywilnego, które w swoim zamyśle mają naprawiać popełniane przez ludzi błędy. I chociaż nie jest możliwe przywrócenie stanu sprzed wypadku, czy innego zdarzenia losowego wywołującego szkodę i krzywdę, niewątpliwie pieniądze otrzymane tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia pozwalają na zatarcie złych skutków. Mając na uwadze te względy, ustawodawca rezygnuje z opodatkowania kwot pieniężnych otrzymanych tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania, jednakże nie dotyczy to odsetek, które często są wypłacane w parze z należnościami.

Zadośćuczynienie i odszkodowanie a podatek dochodowy 

Wpierw krótkie rozróżnienie pomiędzy zadośćuczynieniem, a odszkodowaniem, gdyż w potocznym rozumowaniu te dwa pojęcia są często mieszane, tak samo jak szkoda i krzywda. W prawie cywilnym istnieje rozróżnienie pojęć "szkoda" i "krzywda". Pierwsze z nich odnosi się do majątkowego skutku naruszenia dóbr - czyli uszczerbku w dobrach materialnych, utracie pieniędzy itp., a drugie, stosownie do art. 444 i art. 445 k.c., oznacza niemajątkowy skutek naruszenia dóbr osobistych. Polega na wywołaniu negatywnych stanów emocjonalnych jak cierpienie, ból, utrata, pustka, a nawet brak możliwości uprawiania czynności jak sport, hobby, życia towarzyskiego. Pojęcie "odszkodowania" jest odnoszone do pokrywania uszczerbków o charakterze majątkowym. Odszkodowanie możemy dostać np. za rozbity samochód, koszty leczenia złamanej nogi. Zaś pojęcie "zadośćuczynienia" odnosi się do pokrywania uszczerbków o charakterze niemajątkowym, czyli krzywd. Zadośćuczynienie rekompensuje na przykład brak możliwości uprawiania sportu wskutek złamania nogi w wypadku, czyli ma w pieniądzu "wynagrodzić" znoszenie negatywnych emocji. Zarówno odszkodowanie, jak i zadośćuczynienie jest wypłacane w pieniądzu, przy czym zadośćuczynienie jest ciężko wycenić, są to często kwoty orientacyjne, umowne. 

opodatkowanie odsetek odszkodowanie zadośćuczynienie
Opodatkowanie odsetek od zadośćuczynienia i odszkodowania



Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej "ustawa") przewiduje naprawdę sporo rodzajów wypłacanych odszkodowań i zadośćuczynień oraz zwalnia je z podatku dochodowego, jednakże przyjrzymy się tym, które są uzyskiwane na drodze sądowej. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.