Kiedy artysta powinien zarejestrować firmę

 

Działalność artystyczna to nierzadko profesjonalne i zorganizowane zajęcie, nawet jeśli ma wymiar tylko dodatkowego zarobku. Częstokroć artyści poza wykonywaniem samej sztuki, komercjalizują ją chociażby poprzez sprzedaż plakatów, pocztówek, grafik itp. W celu zwiększenia zarobku niektórzy artyści  wykonują działania usługowe, jak chociażby tworzenie sztuki na zamówienie, prowadzenie szkoleń, warsztatów, zajęć edukacyjnych. W pewnych okolicznościach działalność artysty może wymagać zarejestrowania firmy. 

 

 

Działalność gospodarcza artysty 

 

Działalność gospodarcza (czyli prowadzenie firmy) jest w rożny sposób definiowana, w zależności od kontekstu, który jest poruszany. Są rożne definicje na gruncie Prawa przedsiębiorców, ustaw podatkowych i jeszcze wielu innych aktów prawnych. Niemniej, wszystkie te definicje mają kilka cech wspólnych. Na tapet weźmiemy definicje z ustawy - Prawo przedsiębiorców, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (czyli tzw. podatku PIT), a także ustawy o podatku od towarów i usług (czyli tzw. podatku VAT). Z tymi definicjami prędzej czy później spotka się każda osoba, która zajmuje się sprzedażą towarów lub usług, a więc również i artysta. 

 

Działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Tak stanowi przepis art. 3 ustawy - Prawo przedsiębiorców, czyli głównego aktu prawnego regulującego prowadzenie firmy w Polsce. Dalej, art. 4 ust. 1 tego aktu stanowi, że przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą.

Zatem na gruncie powyższej ustawy, artysta będzie uważana za przedsiębiorcę, jeśli jego działalność:

• jest zorganizowana - przykładowo posiada ofertę usług i towarów, prowadzi media społecznościowe, prowadzi kontakt z klientami, zabiega o klientów, korzysta z platform sprzedażowych, ma sklep internetowy. Zorganizowanie może mieć różny charakter i zakres, w każdym razie jest przeciwieństwem amatorskiego, nieregularnego działania.
• jest zarobkowa - czyli po prostu działalność jest nastawiona na zysk, nawet jeśli ten zysk jest nieduży lub w ogóle go nie ma. Chodzi o sam fakt zarobkowego celu.
• jest wykonywana we własnym imieniu - czyli nie na czyjąś rzecz, ale na własne konto. Nawet jeśli, artysta działa pod pseudonimem, a nawet anonimowo.
• jest wykonywana w sposób ciągły - czyli regularnie, przeciwieństwem jest działalność okazjonalna, sporadyczna.

Przeczytaj również Umowa sprzedaży dla artysty

 

Jeżeli wszystkie powyższe cechy są spełnione, to oznacza, że działalność ma charakter działalności gospodarczej a artysta jest przedsiębiorcą. A to wiąże się z koniecznością zarejestrowania działalności gospodarczej (o ile nie korzysta się z tzw. działalności nieewidencjonowanej). Co istotne, ZUS odwołuje się do powyższej definicji. Co oznacza, że jeśli artysta spełnia ww. definicję, to na gruncie ZUS jest traktowany jak przedsiębiorca.

 

Działalność gospodarcza artysty w ujęciu podatkowym

 

Jeżeli działalność artysty spełnia cechy działalności gospodarczej w rozumieniu Prawa przedsiębiorców, to najpewniej będzie spełniała również cechy działalności gospodarczej w rozumieniu ustaw podatkowych.

Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przez działalność gospodarczą rozumie się działalność zarobkową:

  a) wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,

   b) polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,

   c) polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

- prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły (art. 5a pkt 6 ww. ustawy).

 

Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ww. ustawy).

Przeczytaj również Jak sprzedać swoje dzieło sztuki w domu aukcyjnym?

Jak widać, w obu tych definicjach przewija się wątek zarobkowego i ciągłego charakteru. Czyli mówiąc ogólnie, jeśli artysta działa zawodowo, profesjonalnie, to najpewniej oznacza, że prowadzi działalność gospodarczą. A to oznacza, że swoje zarobki powinien opodatkować jak przedsiębiorca. Temat opodatkowania działalności gospodarczej to szerokie zagadnienie na inny wątek. 

W ujęciu podatkowym należy jednak inaczej spojrzeć na typowego artystę, który zajmuje się jedynie tworzeniem sztuki. Uznaje się bowiem, że w kontekście podatku PIT, artysta który tworzy pod wpływem natchnienia, weny, nie działa w sposób ciągły. Jego działalność ma charakter sporadyczny, uzależniony od okresów twórczych. Poza tym, typowy artysta nie działa w celu zarobkowym – jego celem jest tworzenie sztuki. Natomiast wartość tej sztuki i osiągany zarobek jest pochodną wartości tej sztuki. Więc przykładowo, typowy artysta malarz, który maluje według własnego stylu, pod wpływem natchnienia i sprzedaje obrazy miłośnikom jego sztuki, nie będzie uważany za prowadzący działalność gospodarczą. Jednakże, jeśli ten sam artysta malarz otworzy (przykładowo) sklep internetowy, w którym będzie sprzedawał plakaty, kubki, notesy itd. ze swoimi obrazami, będzie świadczył usługi graficzne, będzie sprzedawał poradniki z malowania – to wówczas najpewniej jego działalność będzie miała charakter działalności gospodarczej w rozumieniu ustaw podatkowych i Prawa przedsiębiorców.

Z kolei na gruncie podatku VAT za działalność gospodarczą nie uznaje się m.in. osobiście wykonywanej działalności artystycznej i literackiej, a także usług wykonywanych na umowie zlecenie lub dzieło na rzecz przedsiębiorcy, osoby prawnej i tzw. ułomnej osoby prawnej, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności artysta jest związany ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich. Za działalność gospodarczą nie uznaje się również usług twórców i artystów wykonawców w rozumieniu przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzanych w formie honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw artystycznego wykonania albo ich wykonanie, w tym również wynagradzanych za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.

Jak więc widać każdy przypadek trzeba analizować indywidualnie, ponieważ drobne niuanse mogą mieć znaczący wpływ na kwalifikację podatkową działalności artysty. 

Jeżeli potrzebujesz pomocy w wyjaśnieniu kwestii działalności gospodarczej, skontaktuj się ze mną i opisz swój problem - p.terpilowski@ptkrp.pl. Więcej o mnie znajdziesz w zakładce Kontakt. 

 

A jeżeli potrzebujesz wzoru umowy sprzedaży swojego dzieła sztuki, to możesz skorzystać z mojego wzoru, który został już zakupiony przez wielu artystów i sprawdzony w różnych transakcjach. Wzór kosztuje 100 zł, zawiera dwie strony A4, jest prosty w uzupełnieniu i może służyć wielu transakcjom i różnego rodzaju dziełom sztuki. Umowa nie dotyczy praw autorskich, polega tylko na sprzedaniu egzemplarza dzieła. Link do zakupu wzoru - LINK DO SKLEPU