Jak sprzedać swoje dzieło sztuki w domu aukcyjnym?
Popularność rynku sztuki rośnie w Polsce z roku na rok, co otwiera artystom duże możliwości dla sprzedaży własnej sztuki. Wszak, na aukcjach nie licytuje się wyłącznie rekordów cen. Aukcje sztuki to również miejsce, w którym sprzedaje się sztuka początkujących artystów, jak i tych mniej popularnych.
Jak sprzedać swoje dzieło sztuki w domu aukcyjnym
Umowa komisu na dzieło sztuki
Aukcje sztuki są z reguły organizowane przez domy aukcyjne. Od strony prawnej co do zasady wygląda to tak, że artysta (ewentualnie właściciel dzieła sztuki) wstawia do domu aukcyjnego swoje dzieło w komis. Pomiędzy artystą a domem aukcyjnym zostaje zawarta umowa komisu. Więc może zabrzmi to trywialnie, ale sprzedaż własnego dzieła sztuki nie różni się od sprzedaży samochodu w autokomisie albo innych rzeczy w lombardzie. Oczywiście mowa o stronie prawnej.
Przeczytaj również VAT dla artysty - jaka stawka?
Zgodnie z Kodeksem cywilnym, który reguluje umowę komisu, przez umowę komisu przyjmujący zlecenie (komisant, czyli dom aukcyjny) zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta, czyli artysty), lecz w imieniu własnym.
Sprzedaż dzieła sztuki przez dom aukcyjny polega więc na tym, że artysta przekazuje swoje dzieło do domu aukcyjnego. Dom aukcyjny sprzedaje takie dzieło sztuki we własnym imieniu, a otrzymaną kwotę z licytacji przekazuje artyście. Kwota do wypłaty jest pomniejszana o prowizję naliczaną przez dom aukcyjne. Ważne w tej konstrukcji jest to, że pomiędzy finalnym nabywcą dzieła sztuki a artystą nie powstaje żaden stosunek prawny. Sprzedawcą jest dom aukcyjny. Więc sprzedaż wygląda tak: artysta -> dom aukcyjny -> finalny nabywca.
Z powyższym faktem wiąże się odpowiedzialność domu aukcyjnego za wady sprzedanego dzieła sztuki. Dom aukcyjny ponosi taką odpowiedzialność jako sprzedawca. Przy czym, nie ponosi odpowiedzialności za ukryte wady fizyczne rzeczy, jak również za jej wady prawne, jeżeli przed zawarciem umowy podał to do wiadomości kupującego. Jednakże wyłączenie odpowiedzialności nie dotyczy wad rzeczy, o których dom wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć. Co istotne, jeżeli dom aukcyjny spełni jakieś roszczenia wobec nabywcy dzieła sztuki z powodu wady dzieła (np. zwróci cenę, obniży cenę), to będzie mógł dochodzić analogicznego roszczenia od artysty, który oddał wadliwe dzieło sztuki na aukcję.
Obowiązki domu aukcyjnego
Obowiązkiem domu aukcyjnego (czyli komisanta) jest wydać artyście (czyli komitentowi) wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, w szczególności powinien przelać na niego wierzytelności, które nabył na jego rachunek. Powyższe uprawnienia artysty są skuteczne także względem wierzycieli domu aukcyjnego. Więc gdyby dom aukcyjny nie wywiązał się ze swojego obowiązku wypłaty prowizji, to artysta może domagać się jej od innych wierzycieli domu.
Przeczytaj również Jak sprzedać własny obraz, utwór, czy pierwsze dzieło sztuki - 5 prostych zasad
Przy zawieraniu umowy komisu z domem aukcyjnym określa się minimalną kwotę, za jaką może być sprzedane dzieło sztuki. Więc jeżeli cena końcowa osiągnie wyższą wartość, to oczywiście uzyskana korzyść należy się artyście. Przy czym, jest ona pomniejszana o prowizję. Należy zwrócić szczególną uwagę na wysokość prowizji, ponieważ czasami są one bardzo wysokie i wynoszą nawet 40% wylicytowanej kwoty. Natomiast, w przypadku, gdyby doszło do sprzedaży dzieła sztuki poniżej ceny oznaczonej przez artystę, tj. ceny minimalnej, wówczas dom aukcyjny powinien wypłacić artyście różnicę.
Umowa artysty z domem aukcyjnym
Na co należy zwracać uwagę przy zawieraniu umowy komisu a domem aukcyjnym? Oto kilka istotnych kwestii:
- czy artysta ponosi dodatkowe koszty związane z przygotowaniem dzieła sztuki do aukcji, np. wycena rzeczoznawcy, przygotowanie zdjęć i opisu do katalogu. W interesie artysty jest, żeby takich kosztów nie ponosić, wszak dom aukcyjny otrzymuje wynagrodzenie w postaci prowizji,
- czy dzieło sztuki będzie w jakiś sposób promowane, a jeśli tak, to czy odpłatnie. Aukcje sztuki bardzo często są promowane przez domy aukcyjne w mediach społecznościowych i innych. Więc warto ustalić, czy dzieło oddawane na aukcję będzie promowane, np. jako wyróżnione w ramach danej aukcji,
- termin wypłaty ceny, nie powinien być zbyt odległy, dobrą praktyką jest 14 dni. Najczęściej jest tak, że cena jest wypłacana artyście dopiero po otrzymaniu zapłaty od nabywcy dzieła sztuki, w związku z tym, w umowie również warto zawrzeć, że dom aukcyjny będzie podejmował stanowcze działania windykacyjne w celu uzyskania zapłaty, jeśli kupujący będzie się opóźniał z zapłatą. A bardzo ważne jest, aby dom aukcyjny nie wydawał dzieła sztuki jego nabywcy, bez wcześniejszej zapłaty. Czyli najpierw zapłata, a dopiero potem wydanie dzieła sztuki. W przeciwnym razie, artysta może zostać bez dzieła i bez zapłaty, a procesowanie się z domem aukcyjnym z pewnością nie będzie przyjemne,
- co stanie się z dziełem, jeśli nie zostanie wylicytowane na aukcji – zostanie przechowane przez dom aukcyjny do następnej aukcji, czy może dom będzie starał się sprzedać je poza aukcją, a może artysta ma jakiś termin na jego odbiór.
W większości przypadków umowy komisu są zawierane na wzorze przygotowanym przez dom aukcyjny. Niemniej taki wzór również można negocjować i starać się uzyskać jak najlepsze warunki dla siebie. Z pewnością należy się uważnie zapoznać z podpisywaną umową, aby wiedzieć, jak będzie przebiegała współpraca z domem aukcyjnym.
Przeczytaj również Camgirl a podatek od towarów i usług (VAT)
Jeżeli potrzebujesz pomocy w sprzedaży swojego dzieła sztuki - skontaktuj się ze mną i opisz swój problem: p.terpilowski@ptkrp.pl. Więcej o mnie przeczytasz w zakładce Kontakt.
