Reklamacja towaru między przedsiębiorcami od 2023 roku

Od 1 stycznia 2023 r. obowiązują zmienione zasady reklamacji towarów w relacjach pomiędzy przedsiębiorcami. Wobec tego reklamacja towaru kupionego na firmę powinna zostać przeprowadzona według nowych przepisów. Zasady reklamacji będą się różniły w zależności do tego, czy przedsiębiorca może mieć status konsumenta czy też nie. 

 

Reklamacja towaru między przedsiębiorcami od 2023 roku

Kiedy przedsiębiorca ma status konsumenta

Przedsiębiorca w określonych przepisami sytuacjach może być traktowany jak konsument.  A mianowicie, wybrane przepisy dotyczące konsumenta stosuje się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie ma ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

 

Tak więc przedsiębiorca może być traktowany jak konsument, jeśli:

• jest to wskazane w konkretnym przepisie,
• przedsiębiorca jest osobą fizyczną (a nie np. spółką z o.o.),
• umowa jest bezpośrednio związana z działalnością gospodarczą (np. mechanik kupuje laptopa do diagnostyki samochodów),
• umowa nie ma charakteru zawodowego, a więc kupujący przedsiębiorca nie jest profesjonalistą (np. mechanik, który kupuje laptopa nie zajmuje się zawodowo laptopami, także zakup nie ma charakteru zawodowego). 

Przedsiębiorca może mieć status konsumenta np. jeśli chodzi o prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość. Czyli, jeśli przedsiębiorca spełnia powyższe warunki, to może skorzystać z prawa do zwrotu towaru kupionego przez internet. Ponadto, przedsiębiorca może reklamować towary tak jak konsument, co jest znacznie bardziej ułatwione. W dalszej części artykułu, gdy mowa o konsumencie, to chodzi właśnie o przedsiębiorcę na prawach konsumenta.

Reklamacja towaru przez przedsiębiorcę na prawach konsumenta

Omawiane zasady zostały uregulowane przepisami ustawy o prawach konsumenta. Dotyczą towarów przez które rozumie się rzecz ruchomą, a także wodę, gaz i energię elektryczną, w przypadku gdy są oferowane do sprzedaży w określonej objętości lub ilości. 

Przedsiębiorca na prawach konsumenta może zareklamować towar kupiony na firmę (np. na fakturę), jeżeli towar jest niezgodny z umową. Ustawa o prawach konsumenta wskazuje, kiedy towar jest zgodny z umową. Zatem każde odstępstwo sprawia, że towar kupiony na firmę można zareklamować. 

 

Przeczytaj również Reklamacja towaru przez konsumenta od 2023 roku

 

Towar jest zgodny z umową, jeżeli zgodne z umową pozostają w szczególności jego:

1) opis, rodzaj, ilość, jakość, kompletność i funkcjonalność;

2) przydatność do szczególnego celu, do którego jest potrzebny konsumentowi, o którym konsument powiadomił przedsiębiorcę najpóźniej w chwili zawarcia umowy i który przedsiębiorca zaakceptował.

 

Ponadto towar, aby został uznany za zgodny z umową, musi:

1) nadawać się do celów, do których zazwyczaj używa się towaru tego rodzaju, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, norm technicznych lub dobrych praktyk;

2) występować w takiej ilości i mieć takie cechy, w tym trwałość i bezpieczeństwo, jakie są typowe dla towaru tego rodzaju i których konsument może rozsądnie oczekiwać, biorąc pod uwagę charakter towaru oraz publiczne zapewnienie złożone przez przedsiębiorcę, jego poprzedników prawnych lub osoby działające w ich imieniu, w szczególności w reklamie lub na etykiecie, chyba że przedsiębiorca wykaże, że:

     a) nie wiedział o danym publicznym zapewnieniu i oceniając rozsądnie, nie mógł o nim wiedzieć,

    b) przed zawarciem umowy publiczne zapewnienie zostało sprostowane z zachowaniem warunków i formy, w jakich publiczne zapewnienie zostało złożone, lub w porównywalny sposób,

     c) publiczne zapewnienie nie miało wpływu na decyzję konsumenta o zawarciu umowy;

3) być dostarczany z opakowaniem, akcesoriami i instrukcjami, których dostarczenia konsument może rozsądnie oczekiwać;

4) być takiej samej jakości jak próbka lub wzór, które przedsiębiorca udostępnił konsumentowi przed zawarciem umowy, i odpowiadać opisowi takiej próbki lub takiego wzoru.

 

Przy czym, przedsiębiorca nie będzie ponosił odpowiedzialności za towar sprzedany innemu przedsiębiorcy, jeżeli przedsiębiorca-konsument, najpóźniej w chwili zawarcia umowy, został wyraźnie poinformowany, że konkretna cecha towaru odbiega od wymogów zgodności z umową określonych powyżej, oraz wyraźnie i odrębnie zaakceptował brak konkretnej cechy towaru (np. złożył pisemne oświadczenie). Wówczas nie będzie możliwości reklamacji towaru kupionego na fakturę, nawet jeśli faktycznie jest on wadliwy. 

 

Sprzedawca towaru jest odpowiedzialny za brak zgodności towaru z umową istniejący w chwili jego dostarczenia i ujawniony w ciągu dwóch lat od tej chwili. Czyli mówiąc wprost, sprzedawca odpowiada za towar przez dwa lata. Ale jeśli termin przydatności towaru do użycia, określony przez przedsiębiorcę, jego poprzedników prawnych lub osoby działające w ich imieniu, jest dłuższy, to wtedy sprzedawca odpowiada dłużej, np. w przypadku artykułów spożywczych, chemicznych - one zazwyczaj mają datę przydatności. Domniemywa się, że brak zgodności towaru z umową, który ujawnił się przed upływem dwóch lat od chwili dostarczenia towaru, istniał w chwili jego dostarczenia, o ile nie zostanie udowodnione inaczej lub domniemania tego nie można pogodzić ze specyfiką towaru lub charakterem braku zgodności towaru z umową. Tak więc zasadniczo to sprzedawca powinien udowodnić, że sprzedał prawidłowy towar bez wad. Jeśli tego nie dowiedzie, to z automatu uznaje się, że towar był wadliwy a reklamacja towaru kupionego na fakturę jest skuteczna.

 

Uprawnienia przedsiębiorcy przy reklamacji towaru na firmę

Jeżeli przedsiębiorca mający status konsumenta zareklamuje towar kupiony na firmę, to w pierwszej kolejności może żądać naprawy lub wymiany towaru. Przy czym, wybór sposobu reklamacji nie jest wiążący dla sprzedawcy. Sprzedawca może bowiem dokonać wymiany, gdy konsument żąda naprawy, lub sprzedawca może dokonać naprawy, gdy konsument żąda wymiany, jeżeli doprowadzenie do zgodności towaru z umową w sposób wybrany przez konsumenta jest niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów dla sprzedawcy. Jeżeli naprawa i wymiana są niemożliwe lub wymagałyby nadmiernych kosztów dla sprzedawcy, może on w ogóle odmówić doprowadzenia towaru do zgodności z umową. Wtedy zaś powinien obniżyć albo zwrócić cenę. 

 

Przeczytaj również Reklamacja mieszkania od dewelopera

 

Sprzedawca dokonuje naprawy lub wymiany w rozsądnym czasie od chwili, w której sprzedawca został poinformowany przez konsumenta o braku zgodności z umową, i bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta, uwzględniając specyfikę towaru oraz cel, w jakim konsument go nabył. Koszty naprawy lub wymiany, w tym w szczególności koszty opłat pocztowych, przewozu, robocizny i materiałów, ponosi sprzedawca. Tak więc nie ma sztywnego terminu na naprawę lub wymianę wadliwego towaru. W każdym przypadku ten termin może być określany indywidualnie, w zależności np. od stopnia skomplikowania towaru, zakresu wady itp. 

 

Jeżeli towar jest niezgodny z umową, konsument może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy (co powoduje zwrot ceny), gdy:

1. przedsiębiorca odmówił doprowadzenia towaru do zgodności z umową;
2. przedsiębiorca nie doprowadził towaru do zgodności z umową;
3. brak zgodności towaru z umową występuje nadal, mimo że przedsiębiorca próbował doprowadzić towar do zgodności z umową;
4. brak zgodności towaru z umową jest na tyle istotny, że uzasadnia obniżenie ceny albo odstąpienie od umowy bez uprzedniego skorzystania naprawy lub wymiany;
5. z oświadczenia przedsiębiorcy lub okoliczności wyraźnie wynika, że nie doprowadzi on towaru do zgodności z umową w rozsądnym czasie lub bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta.

 

Przedsiębiorca zwraca konsumentowi kwoty należne wskutek skorzystania z prawa obniżenia ceny niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia konsumenta o obniżeniu ceny. Jednakże, konsument nie może odstąpić od umowy, jeżeli brak zgodności towaru z umową jest nieistotny. Domniemywa się, że brak zgodności towaru z umową jest istotny. Tak więc to sprzedawca powinien wykazać, że wada nie jest istotna, czyli nie pozbawia towaru jego funkcjonalności. 

 

Reklamacja towaru przez przedsiębiorcę bez praw konsumenta

Spora część przedsiębiorców nie może korzystać z praw konsumenta. Takich praw nie mają na przykład:

• przedsiębiorcy w formie spółki jawnej, spółki komandytowej, spółki z o.o.,
• fundacje lub stowarzyszenia, które nabywają towary,
• przedsiębiorcy, dla których zakup ma charakter zawodowy (np. sprzedawca zabawek zakupił w hurtowni zabawki).

Dla reklamacji towaru kupionego na firmę przez przedsiębiorcę zastosowanie może mieć rękojmia, gwarancja lub zasady ogólne odpowiedzialności kontraktowej. 

 

Przeczytaj również Reklamacja używanego samochodu 

Rękojmia dla przedsiębiorcy

Rękojmia jest unormowana przepisami Kodeksu cywilnego, dzięki czemu kompleksowo reguluje prawa i obowiązki stron. Rękojmia to ustawowa odpowiedzialność sprzedawcy względem kupującego, jeśli rzecz sprzedana ma wadę. Wada polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:

1. nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;
2. nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;
3. nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia;
4. została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

Rzecz sprzedana ma wadę także w razie nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia, jeżeli czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy. 

 

Dodatkowo sprzedawca może odpowiadać za wadę prawną. Rzecz dotknięta jest wadą prawną, jeżeli stanowi własność osoby trzeciej, jest obciążona prawem osoby trzeciej albo ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu. W przypadku sprzedaży prawa wada prawna może również polegać na nieistnieniu prawa.

 

Należy mieć świadomość, że sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy. Ponadto, w stosunkach między przedsiębiorcami strony umowy mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć. Tak więc rękojmia może nie być stosowana przy zakupie towaru na firmę, lub też może zostać ograniczona np. do 6 miesięcy zamiast 2 lat. Przy czym, wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest bezskuteczne, jeżeli sprzedawca zataił podstępnie wadę przed kupującym.

 

Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady. Jednakże kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna. Wada jest nieistotna, jeśli nie pozbawia rzeczy funkcjonalności, czyli można z niej korzystać.

 

Ponad powyższe, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wady. Sprzedawca jest obowiązany wymienić rzecz wadliwą na wolną od wad lub usunąć wadę w rozsądnym czasie bez nadmiernych niedogodności dla kupującego. Tak więc w przypadku rękojmi ustawodawca również nie narzuca sztywnego terminu, ale wskazuje, że zależy on od indywidualnych okoliczności sprawy.

 

Ważnym elementem rękojmi jest możliwość dochodzenia odszkodowania za szkody powstałe wskutek wady. Jeżeli z powodu wady fizycznej rzeczy sprzedanej kupujący złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny, może on żądać naprawienia szkody, którą poniósł przez to, że zawarł umowę, nie wiedząc o istnieniu wady, choćby szkoda była następstwem okoliczności, za które sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności, a w szczególności może żądać zwrotu kosztów zawarcia umowy, kosztów odebrania, przewozu, przechowania i ubezpieczenia rzeczy oraz zwrotu dokonanych nakładów w takim zakresie, w jakim nie odniósł korzyści z tych nakładów. Nie uchybia to przepisom o obowiązku naprawienia szkody na zasadach ogólnych. Takie same uprawnienia przysługują w przypadku wymiany rzeczy na wolną od wad albo naprawy. 

 

Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy chodzi o wady nieruchomości - przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu. Po przekroczeniu wskazanych terminów odpowiedzialność sprzedawcy wygasa i wówczas pozostaje reklamacja na podstawie gwarancji - jeśli jeszcze obowiązuje lub odpowiedzialności kontraktowej - jeśli nie uległa przedawnieniu.

 

Gwarancja między przedsiębiorcami

Nie ma żadnej przeszkody, aby jeden przedsiębiorca udzielił gwarancji drugiemu przedsiębiorcy. Zasady gwarancji są takie same dla przedsiębiorców, bez względu na to, czy mają status konsumenta czy też nie. Co jednak istotne, to Kodeks cywilny reguluje gwarancję tylko szczątkowo. Szczegóły gwarancji określa gwarant, który jej udziela. Udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Oświadczenie gwarancyjne może zostać złożone w reklamie. Gwarantem może być właściwie każdy podmiot w łańcuchu dostawy: producent, dystrybutor, hurtownik, sprzedawca. Co bardzo ważne - udzielenie gwarancji jest dobrowolne i żaden podmiot nie jest zobowiązany do jej wystawienia. Również gwarancja nie przysługuje z mocy prawa tak jak rękojmia.

 

Obowiązki gwaranta mogą w szczególności polegać na zwrocie zapłaconej ceny, wymianie rzeczy bądź jej naprawie oraz zapewnieniu innych usług. Jeżeli została udzielona gwarancja co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że gwarant jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, o ile wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w oświadczeniu gwarancyjnym. Szczegóły gwarancji powinny zostać opisane w oświadczeniu gwarancyjnym, które powinno być utrwalone na papierze lub innym trwałym nośniku - jest to dokument gwarancyjny.

 

Przedsiębiorca, który reklamuje towar na gwarancji i wykonuje uprawnienia wynikające z gwarancji, powinien dostarczyć rzecz na koszt gwaranta do miejsca wskazanego w gwarancji lub do miejsca, w którym rzecz została wydana przy udzieleniu gwarancji, chyba że z okoliczności wynika, iż wada powinna być usunięta w miejscu, w którym rzecz znajdowała się w chwili ujawnienia wady. Gwarant jest obowiązany wykonać swoje obowiązki w terminie określonym w treści oświadczenia gwarancyjnego, a gdy go nie określono - niezwłocznie, ale nie później niż w terminie 14 dni, licząc od dnia dostarczenia rzeczy przez uprawnionego z gwarancji. 

 

Co istotne, jeżeli w wykonaniu swoich obowiązków gwarant dostarczył uprawnionemu z gwarancji zamiast rzeczy wadliwej rzecz wolną od wad albo dokonał istotnych napraw rzeczy objętej gwarancją, termin gwarancji biegnie na nowo od chwili dostarczenia rzeczy wolnej od wad lub zwrócenia rzeczy naprawionej. Jeżeli gwarant wymienił część rzeczy, przepis powyższy stosuje się odpowiednio do części wymienionej. Przedsiębiorca, który złoży reklamację towaru kupionego na firmę nie traci prawa do korzystania z rękojmi. Rękojmia i gwarancja się nie wykluczają, chociaż nie mogą być egzekwowane jednocześnie. W razie wykonywania przez kupującego uprawnień z gwarancji bieg terminu do wykonania uprawnień z tytułu niezgodności rzeczy sprzedanej z umową ulega zawieszeniu z dniem zawiadomienia sprzedawcy o wadzie. Termin ten biegnie dalej od dnia odmowy przez gwaranta wykonania obowiązków wynikających z gwarancji albo bezskutecznego upływu czasu na ich wykonanie.

 

Reklamacja towaru kupionego na firmę na zasadach ogólnych

Poza wymienionymi powyżej podstawami odpowiedzialności sprzedawcy za wady towaru, kupujący przedsiębiorca może jeszcze skorzystać z ogólnej zasady odpowiedzialności kontraktowej. Zgodnie z przepisem art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik (tj. sprzedawca) obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. 

 

Przesłanki odpowiedzialności sprzedawcy są następujące:

• niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy (np. dostarczenie wadliwego towaru),
• powstanie szkody (np. brak możliwości korzystania z maszyny i produkcji),
• związek przyczynowo-skutkowy między niewykonaniem/nienależytym wykonaniem umowy a szkodą,
• brak okoliczności zwalniających sprzedawcę z odpowiedzialności (np. siła wyższa).

Dochodzenie roszczeń w tym reżimie odpowiedzialności jest trudniejsze niż w opisanych powyżej, ponieważ kupujący musi udowodnić spełnienie wszystkich przesłanek. Nie istnieją domniemania jak w przypadku reklamacji przez przedsiębiorcę-konsumenta, nie ma też jasno opisanych przypadków wad towarów ani uprawnień kupującego. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Przy czym, to kupujący powinien dowieść, jakiej konkretnie szkody doznał. 

 

Reklamacja towaru przez przedsiębiorcę na podstawie zasady ogólnej może mieć miejsce przykładowo, gdy przedsiębiorca nie ma statusu konsumenta, a rękojmia została wyłączona lub ograniczona. Wtedy pozostaje właśnie odpowiedzialność kontraktowa.

 

Jeżeli potrzebujesz pomocy w reklamacji towaru - skontaktuj się ze mną i opisz swój problem, e-mail: p.terpilowski@ptkrp.pl. Więcej o mnie przeczytasz w zakładce Kontakt.